Eye Filmmuseum viert de erfenis van Feministisch Filmkollektief Cinemien (1974-1989), dat baanbrekend was in het vergroten van de zichtbaarheid van vrouwelijke filmmakers. Het filmprogramma verbindt hun werk met urgente thema’s van nu, waarbij verschillende generaties in gesprek gaan over gelijkheid. Met bijzondere 16mm-projecties, zelden vertoonde titels uit de Global South, nieuwe restauraties, herontdekkingen en de landelijke uitbreng van de 4K-restauratie van Daisies (Vera Chytilová, 1966).
Vijftig jaar geleden werd Feministisch Filmkollektief Cinemien opgericht tijdens de hoogtijdagen van de tweede feministische golf. In veel steden, waaronder Amsterdam, Brussel, Berlijn, Parijs, Londen en New York, ontstonden rond deze tijd activistische vrouwengroepen die het beeld van vrouwen in films wilden veranderen door films van en voor vrouwen te vertonen. Cinemien vervulde in Nederland een pioniersrol in deze strijd en groeide uit tot een internationaal toonaangevende distributeur van feministische films. Na 1989 verschoof de focus naar een breder arthouse-aanbod en queer cinema. Eye brengt nu de activistische roots en feministische films van Cinemiens beginjaren (1974-1989) opnieuw onder de aandacht.
Door het aankopen en distribueren van films van en over vrouwen wilde Cinemien de positie van vrouwelijke regisseurs verbeteren, tegenwicht bieden aan stereotiepe vrouwbeelden in films en bijdragen aan bewustwording rondom vrouwenfilmcultuur. Cinemien kocht vaak debuutfilms aan en volgde nieuwe feministische filmmakers op de voet. Een aantal films uit hun ongeëvenaarde collectie werden nergens anders ter wereld vertoond, zelfs niet in het land van productie. De distributiecatalogus en collectie van Cinemien zijn onderdeel van de Eye-collectie, waarmee dit waardevolle feministische filmerfgoed behouden blijft.
Programma
Het programma in Eye bestaat uit Cinemien-films uit de periode 1974 – 1989 van vrouwen uit de Global South (Afrika, Azië en Zuid-Amerika) zoals Heiny Srour, debuutfilms van vrouwelijke cineasten als Jane Campion en queer klassiekers als Desert Hearts.
Specials met inleidingen, lezingen en nagesprekken verbinden feminisme uit de jaren zeventig en tachtig aan hedendaagse discussies. De strijd voor gelijke rechten en kansen blijft vandaag de dag urgent. Gelijkheid op de werkvloer, reproductieve rechten, #MeToo, de loonkloof en de zichtbaarheid van vrouwen en minderheden in media zijn actuele kwesties die laten zien dat de strijd voor inclusie en rechtvaardigheid nog niet voorbij is.
Feministisch Filmkollektief Cinemien, 6 – 26 maart 2025, feestelijke openingsavond op 8 maart (Internationale Vrouwendag) in Eye, IJpromenade 1, Amsterdam, eyefilm.nl/cinemien
Filmselectie (ovb)
Women of Ryazan (Olga Preobrazhenskaya, USSR, 1927)
Die Büchse der Pandora (G.W. Pabst, DE, 1928)
Wanda (Barbara Loden, VS, 1970)
Not a Pretty Picture (Martha Coolidge, VS, 1975)
100 beledigingen per dag (Barbara Meter, NL, 1978)
Daughter Rite (Michelle Citron, VS, 1978)
My Survival as an Aboriginal (Essie Coffey, AU, 1978)
Sofiko/Some Interviews on Personal Matters (Lana Gogoberidze, GE, 1978)
Il valore della donna è il suo silenzio (Gertrud Pinkus, CH, 1979)
Donna: vrouwen in verzet (Yvonne Scholten, NL, 1980) – te zien in Het Documentaire Paviljoen (IDFA)
Overgang (Rosemarie Blank, NL, 1980)
Was soll’n wir denn machen ohne den Tod (Elfi Mikesch, AT, 1980)
Avskedet/The Farewell (Tuija-Maija Niskanen, FI/SE, 1982)
Born in Flames (Lizzie Borden, VS, 1983)
Het land van mijn ouders (Marion Bloem, NL, 1983)
Leila and the Wolves (Heiny Srour, LB, 1984)
De stille oceaan (Digna Sinke, NL, 1984)
Napló – Diary for My Children (Márta Mészáros, HU, 1984)
Desert Hearts (Donna Deitch, VS, 1985)
Sweetie (Jane Campion, NZ, 1989)
Foto: Leden van Feministisch Filmkollektief Cinemien. © Bertien van Manen