In 2025 wordt tachtig jaar vrijheid herdacht. Het grootste en oudste bevrijdingsfestival van Nederland – Bevrijdingspop Haarlem – staat daar uiteraard bij stil. We spraken voorzitter en oud-burgemeester van Haarlem Bernt Schneiders over het festival en de waarde van vrijheid.
Wat is vrijheid voor jou persoonlijk?
‘Als je mij vraagt wat vrijheid voor mij persoonlijk betekent dan kan ik die vraag sinds een paar jaar veel beter en sneller beantwoorden dan in de jaren daarvoor. We maakten de coronapandemie mee die veel beperkingen aan ons oplegde. We kregen te maken met een avondklok en het sociale leven kwam plat te liggen. We hebben toen gevoeld hoe het is om een deel van je vrijheid op te moeten geven. En nu er vlakbij oorlog is in Oekraine en in Gaza (en helaas ook elders) zien we dagelijks op de televisie dat het nog veel erger kan. Dat de dood en het verderf altijd dichtbij zijn en het onnoemelijke leed door het verlies van familie en vrienden enorm veel pijn doet. In Nederland leven we nu tachtig jaar in Vrijheid. Dat Vrijheid niet meer zo vanzelfsprekend is wordt de laatste maanden steeds duidelijker. De spanningen in de wereld nemen toe en ons eigen landje staat bol van de polarisatie. Dus laten we waakzaam en tolerant zijn. Voor mij staat als een paal boven water dat we onze democratische waarden moeten koesteren omdat die de beste garantie vormen voor een vrije en open samenleving waarin iedereen mee mag doen en tot zijn of haar recht kan komen. Dus Vrijheid betekent voor mij dat ik zelf mijn keuzes mag maken en dat ik zelf bepaal hoe ik mijn leven inricht. Waarbij mijn vrijheid uiteraard stopt waar de vrijheid van anderen in het geding komt. Vrijheid is dus niet iets van mij alleen, maar iets van ons samen.’
Hoe is Bevrijdingspop Haarlem ooit ontstaan en wat is de boodschap van het festival?
‘Bevrijdingspop is vijfenveertig jaar geleden ontstaan in Haarlem. Onze oprichter Ilco van der Linde was toen net zestien jaar oud. Zijn ouders hadden in het verzet gezeten en herdachten de oorlog met generatiegenoten. Ilco vond het belangrijk dat ook jongeren wisten wat er op het spel had gestaan en hoe onze Vrijheid met bloed zweet en tranen op de bezetter was herwonnen. Dus leende hij honderd gulden van zijn vader om op 5 mei een fesivalletje te organiseren. Inmiddels kennen we veertien festivals in heel Nederland en zijn de begrotingen en de bezoekersaantallen heel wat hoger geworden. Wij zijn er trots op dat wij het oudste en grootste festival van Nederland zijn. Aan de boodschap is niet veel veranderd. Het gaat erom dat we de jongere generatie willen doordringen van het feit dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en dat we vrijheid samen maken.’
Het festival draait op een enorme groep vrijwilligers. Hoe groot is die organisatie en hoe belangrijk is dat?
‘Al met al hebben we zo’n driehonderdvijftig vrijwilligers die samen het festival maken. Een kleinere groep is eigenlijk het hele jaar actief. En een veel grotere groep specifiek rond de opbouw en het afbreken van het festival. Denk aan onze hekkenploeg die het hele terrein afhekt. Maar denk ook aan onze catering. Alle vrijwilligers krijgen in de bouwweek goed te eten. Al met al een immense organisatie. Het mooie van deze vrijwilligersgroep is dat het mensen zijn uit alle lagen en standen van Haarlem. Van de medisch specialist in het ziekenhuis tot degene die bij de supermarkt de winkelwagentjes ophaalt en opstelt. En alles wat daar tussen zit. Het is echt een evenement van, voor en door Haarlem.’
Hoe wordt het jubileum van 80 jaar vrijheid gevierd op Bevrijdingspop, wat kunnen we verwachten?
‘Het is inderdaad tachtig jaar Vrijheid en daarom hebben we naast de programmering die weer klinkt als een klok, een aantal extra onderdelen toegevoegd die de bezoekers nog meer stil doen staan bij de waarde van vrijheid . Omdat nog niet alles rond is kan ik daar nu niet veel meer over zeggen. Maar kom gewoon en ervaar het zelf!’
Alle veertien bevrijdingsfestivals in Nederland hebben het de laatste jaren financieel lastig. Hoe is de situatie voor jullie op dit moment? Zijn er geen goeie mensen te vinden die sponsoren kunnen motiveren om mee te doen, zodat jullie uit de problemen komen?
‘Het klopt dat we het als festivals lastig hebben. Na corona zijn nagenoeg alle kosten die we moeten maken ernstig gestegen. Daarnaast hebben we te kampen met inflatie terwijl de subsidies daarmee geen gelijke tred hielden. Het grootste deel van de inkomsten bestaat uit de opbrengst van de horeca op de dag van het festival. Als het slecht weer is blijven de inkomsten achter en kunnen we uiteindelijk onze rekeningen niet betalen waardoor het festival failliet is en we geen volgende edities kunnen organiseren. Gelukkig hebben zowel de gemeente Haarlem als de provincie Noord-Holland ons financieel uit de brand geholpen. Maar hoe het in de komende jaren zal gaan is nog onzeker. Uiteraard spannen we ons in om de kosten te beperken en de inkomsten te verhogen. Maar het is onontkoombaar om na te denken over een andere opzet die leidt tot minder risico’s en minder afhankelijkheid van het weer. Het heffen van entree is wat ons betreft geen optie. De vrijheid vieren we samen en daar mogen geen financiele drempels gelden.’
Is de huidige vorm van het festival in de Haarlemmerhout nog houdbaar?
‘Direct na deze editie gaan we ons buigen over de vraag hoe het festival er de komende jaren uit zal zien. Ik hoop dat we het festival in de Hout kunnen blijven organiseren. Dat is toch een geweldige plek en een heerlijke Haarlemse traditie.’
Is het al bekend wie het festival dit jaar afsluit, kun je al wat namen noemen van optredende bands en artiesten?
‘Jazeker, Roxy Dekker, Son Mieux, Rowwen Hèze, Sef, Jonna Fraser, Ploegendienst en RONDÉ. Op bevrijdingspop.nl vind je een overzicht van alle optredende artiesten.’
Is het niet een leuk idee om nog een klein podium erbij te doen, bijvoorbeeld voor veteranen: meer muziek voor en door ouderen?
‘Ik vind een klein extra podium waar oude haarlemse rockers spelen een heel goed idee. Nu is de programmering vooral gericht op jongeren. Dat is ook verklaarbaar omdat het altijd de bedoeling was om juist de jongere generatie te betrekken en hen te laten inzien dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en dat voor de vrijheid enorm is gevochten. Maar de eerste generatie bezoekers van Bevrijdingspop is inmiddels ook al aardig op leeftijd. En waarom zou het ook niet voor hen een mooi moment zijn om de vrijheid met hun muziek op het festival te vieren. Ik neem het mee in de brainstorm over de toekomstige invulling van Bevrijdingspop. Misschien krijgen we ooit een Uitmag podium!’
Heb je nog een boodschap of oproep aan onze lezers?
‘Mijn boodschap is dat we moeten blijven herdenken en dat we moeten blijven vieren. Dat doen we op 4 en 5 mei. Maar mijn oproep is om niet alleen op deze twee dagen met de vrijheid bezig te zijn. Het is iets van alledag van en tussen mensen. Geef elkaar de ruimte, sta open voor elkaars inzichten en weest een beetje tolerant.’ l
