Drie grote Nederlandse cultuurfondsen, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Titus Fonds, haar Themafonds Naoorlogse en Hedendaagse kunst en haar Coleminks Fonds), het Mondriaan Fonds en de BankGiro Loterij, hebben ter ere van het 125-jarig jubileum van het Stedelijk een grote wens van het museum in vervulling laten gaan: de aanwinst van een monumentale wandsculptuur van de Afrikaanse kunstenaar El Anatsui. De verwerving is van Zwitserse zijde ondersteund door de Sigg Collection. Het werk is het hart van de presentatie Small World Real World, die tot en met 21 februari 2021 te zien is en zal eind mei een prominente plek krijgen in de nieuwe collectieopstelling hedendaagse kunst van het Stedelijk Museum.
El Anatsui (1944, Anyako, Ghana) woont en werkt sinds 1975 in Nigeria en is een van de bekendste levende Afrikaanse kunstenaars. Sinds eind jaren negentig maakt hij wandsculpturen van duizenden aluminium flessendoppen, aan elkaar bevestigd met koperdraad. Deze werken, vaak van groot tot zeer groot formaat, hebben een belangrijke plek in zijn oeuvre. Het zojuist aangekochte monumentale In the World But Don’t Know the World uit 2009 van ruim 5 bij 10 meter is een van de mooiste voorbeelden hiervan. Het oogt als een glanzende, glooiende draperie, met een weelderige, kleurrijke en zachte uitstraling. Die esthetische ervaring herbergt een diepere inhoud.
Met het hergebruik van alledaagse producten brengt Anatsui een verbinding tot stand met de mensen die het materiaal ooit hebben aangeraakt. De flessendoppen dragen verhalen in zich mee over handel, slavernij, consumentisme en het milieu. Ze staan voor eeuwenlange culturele uitwisselingen; bier komt uit Egypte en het Midden-Oosten, jenever uit Engeland, rum van de West-Indische plantages, ooit verwerkt door tot slaaf gemaakten afkomstig uit het thuisland van El Anatsui. Alcohol speelt in de Afrikaanse cultuur een grote en ambivalente rol: als genotmiddel, als economische factor, als teken van uitbuiting en verslaving en als metafoor voor culturele, economische en koloniale uitwisseling, onderdrukking en machtsverhoudingen. Alcohol werd gebruikt als ruilmiddel voor de slavernij en daarmee zegt het kunstwerk iets over hoe de geschiedenis van Afrika, Europa en Amerika verbonden is.
Rein Wolfs, directeur van het Stedelijk Museum: “Dit is het eerste werk van El Anatsui in een publieke verzameling in Nederland en we zijn de Vereniging Rembrandt het Mondriaan Fonds en de BankGiro Loterij buitengewoon dankbaar dat zij dit mogelijk hebben gemaakt. Voor ons wijst deze jubileumaanwinst de richting aan waar het Stedelijk de komende 125 jaar naar toe wil. We werken aan een verbreding van de collectie, met ook kunstwerken uit andere dan de voor het Stedelijk gebruikelijke herkomstlanden. El Anatsui’s werk staat als geen ander voor de hedendaagse kunst uit Afrika en de Afrikaanse diaspora. Tegelijk biedt dit werk een andere context aan de monumentale werken, die de collectie van het Stedelijk markeren en heeft het alles in zich om een nieuwe publiekslieveling te worden.”
Gezamenlijke aanwinst met Kunstmuseum Bern
De aanwinst is een samenwerking van het Stedelijk Museum met Kunstmuseum Bern, van Zwitserse kant mogelijk gemaakt door Stiftung GegenwART. Het werk zal afwisselend in Amsterdam en in Bern te zien zijn. Het Stedelijk heeft in het recente verleden meerdere gezamenlijke aankopen gedaan met musea in binnen- en buitenland. De internationale gezamenlijke aanwinsten betroffen tot nu toe videokunst, dit is het eerste fysieke werk dat met een andere internationale partner is verworven. Voor Kunstmuseum Bern is dit de eerste gezamenlijke internationale verwerving.
Meer over El Anatsui
Het werk van El Anatsui is opgenomen in de collecties van het Museum of Modern Art, Metropolitan Museum en Brooklyn Museum in New York, Tate Modern in Londen en Centre Pompidou, Parijs. Zijn werk was te zien tijdens de Biënnale van Venetië, waar hij in 2015 een Gouden Leeuw kreeg voor zijn oeuvre, en tijdens documenta 11. In 2008 werd zijn werk opgenomen in de Sonsbeek-tentoonstelling en in 2009 ontving El Anatsui de Prince Claus Award, met in 2016-2017 een eerste solo in Nederland in de Prins Claus Fund Gallery in Amsterdam.
In The World But Don’t Know the World van El Anatsui is een gezamenlijke aanwinst van Stedelijk Museum Amsterdam en Kunstmuseum Bern, mogelijk gemaakt dankzij de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Titus Fonds, haar Themafonds Naoorlogse en Hedendaagse kunst en haar Coleminks Fonds), het Mondriaan Fonds, de BankGiro Loterij en Stiftung GegenwART, met speciale dank aan de SIGG COLLECTION.
Foto: El Anatsui, In the World But Don’t Know the World, 2009, aluminium en koperdraad, 560 x 1000 cm, collectie Stedelijk Museum Amsterdam en Kunstmuseum Bern. Mogelijk gemaakt dankzij de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Titus Fonds, haar Themafonds Naoorlogse en Hedendaagse kunst en haar Coleminks Fonds), het Mondriaan Fonds, de BankGiro Loterij en Stiftung GegenwART, met speciale dank aan de SIGG COLLECTION © El Anatsui. Foto Peter Tijhuis
