Het Frans Hals Museum presenteert The Art of Drag, de eerste tentoonstelling in Nederland over drag vanuit een kunsthistorisch perspectief. Drag is overal. Denk aan het populaire tv-programma RuPaul’s Drag Race en Songfestival-winnaar Conchita Wurst. Maar het is zeker niet nieuw. Al in Griekse tragedies werd aan drag gedaan en op theatrale wijze de spot gedreven met stereotype genderrollen. In The Art of Drag laat het Frans Hals Museum een selectie zien van unieke moderne en hedendaagse kunst, waarin kunstenaars hun liefde voor drag uiten op manieren die nog regelmatig op weerstand stuiten.
Drag is kunst. Drag is voor iedereen. Drag is vrijheid!
Voor beeldend kunstenaars zijn drag en crossdressing al eeuwenlang geliefde onderwerpen, al is dat lang niet bij iedereen bekend. De van oorsprong Haarlemse feestdag waarop rond 1900 mannen als vrouwen verkleed gingen en andersom, Hartjesdag, is vaak geschilderd. Sommige kunstenaars deden zelf aan crossdressing of drag, zoals Ferdinand Erfmann (1901-1968). Andere, zoals Kees van Dongen (1877-1968), maakten portretten van mensen die door deze uitingsvormen zichzelf konden zijn. In de tentoonstelling vind je ook hedendaagse kunstwerken van onder anderen Sarah Lucas (1962), Gillian Wearing (1963, Turner Prize 1997) en Julius Thissen (1993) die breken met de verwachtingen rond mannelijkheid en vrouwelijkheid van nu. The Art of Drag is een viering van jezelf kunnen zijn, van vrijheid en uitbundigheid!
Zelfvertrouwen en empowerment
Drag en ballroom zijn de zoektocht naar vrijheid en ultieme zelfexpressie, heel belangrijk voor de ontwikkeling en zichtbaarheid van LHBTQIA+-cultuur. Drag en ballroomcultuur lijken op het eerste gezicht te gaan over spektakel, glamour en extravagantie. Maar het belangrijkste is protest – om een plek op te eisen voor jezelf. Queer-activist en kunstenaar Yamuna Forzani (1993) doet met Kiki House of Angels en House of Comme des Garçons zelf mee aan balls: “Elke persoon die de moed heeft om te lopen op een bal inspireert me: het drama, de extravagantie, maar vooral het zelfvertrouwen en de empowerment.” Haar werk Caress, een 3D wandtapijt, is een zelfportret ‘in shibari’, een Japanse vorm van bondage. Het inperken van het lijf staat symbool voor de zoektocht naar bevrijding van queer lichamen, verbonden aan drag en ballroom. Caress van Yamuna Forzani is afgelopen jaar aangekocht door het Frans Hals Museum en wordt in deze tentoonstelling voor het eerst getoond in het museum.
Audiotour met persoonlijke verhalen
Bij de tentoonstelling The Art of Drag is een gratis audiotour beschikbaar in het Nederlands en in het Engels. In de audiotour komen de conservatoren van het Frans Hals Museum en een aantal mensen uit queer-, drag- en ballroomgemeenschappen aan het woord. Persoonlijke verhalen geven verdieping en een perspectief van geleefde ervaring bij de kunstwerken in de tentoonstelling.
Onder anderen Ruud Douma (cabaretier en tekstdichter, alter ego Dolly Bellefleur), Venus Bijleveld (Ma’Ma Queen, moeder House of Holographic Hoes) en Perry Gits (uitvoerend kunstenaar, programmeur in de nachtcultuur, choreograaf, ‘Nederlandse prins House of Ninja’) komen aan het woord. “Als ik naar het werk kijk, ben ik allereerst blij dat een dragartiest in het museum hangt, in een andere ruimte dan waar we normaal zichtbaar zijn. Dat we niet worden gezien als entertainment maar echt als kunstvorm,” aldus Venus Bijleveld over het werk Tell me everything you saw, and what you think it means (2018) van Sin Wai Kin (1991).
Voor verschillende mensen betekent drag iets anders en dat kunnen bezoekers ontdekken in The Art of Drag. Drag is de vrijheid om eigen keuzes te maken in kleding en uiterlijk. De viering van je eigen identiteit. Glamoureus en extravagant. Of juist ingetogen en persoonlijk.
Publicatie The Art of Drag
Bij de tentoonstelling The Art of Drag verschijnt een gelijknamige Nederlandstalige publicatie, geschreven door conservatoren van het Frans Hals Museum Manique Hendricks en Maaike Rikhof en uitgegeven door Uitgeverij Waanders. De kunstwerken in de tentoonstelling zijn hier geplaatst in de bredere, internationale geschiedenis van drag en crossdressing in de kunst – van Shakespeares theaterstukken tot ballroomcultuur. Er zijn niet veel kunsthistorische boeken over dit onderwerp, al helemaal niet in Nederland. Het Frans Hals Museum hoopt dat dit een stimulans is voor meer onderzoek. De publicatie is verkrijgbaar in het Frans Hals Museum en alle grotere boekhandels in Nederland.
The Art of Drag is van 12 april tot en met 13 oktober 2024 te zien in locatie HAL (Grote Markt 16) van het Frans Hals Museum in Haarlem. Meer informatie franshalsmuseum.nl/theartofdrag. The Art of Drag wordt mede mogelijk gemaakt door de VriendenLoterij, Mondriaan Fonds en Fonds 21.
Beeld: Johan Coenraad Braakensiek, Hartjesdag (fragment), 1926, olieverf op doek, Amsterdam Museum
